Vụ việc liên quan đến bằng cấp của Thượng tọa Thích Chân Quang (tên đời là Vương Tấn Việt) đang gây xôn xao dư luận trong thời gian gần đây. Từ nghi vấn ban đầu về tính hợp pháp của bằng cấp 3, đến nay đã có những kết luận chính thức từ cơ quan chức năng. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết diễn biến vụ việc, phản ứng từ các bên liên quan và những hệ lụy pháp lý có thể xảy ra.
Trường Đại học Luật Hà Nội nói gì?
Phản hồi ban đầu của trường
Ngày 12/8, đại diện Trường Đại học Luật Hà Nội đã có những phát biểu đầu tiên về vụ việc trên báo Người Lao Động. Phía trường cho biết đã nắm được thông tin và nêu rõ quy trình xử lý nếu phát hiện học viên sử dụng bằng giả. Cụ thể, nếu việc này được xác nhận, trường sẽ thực hiện các thủ tục theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về quản lý văn bằng chứng chỉ.
Tuy nhiên, chỉ một ngày sau đó, vào 13/8, đại diện trường lại có phát biểu khác trên báo Thanh Niên. Lần này, họ cho biết vẫn chưa nhận được thông tin chính thức từ cơ quan chức năng về vụ việc. Sự thay đổi trong cách phát ngôn này cho thấy phía trường đang thận trọng trong việc đưa ra quan điểm chính thức.
Công văn từ Bộ Giáo dục và Đào tạo
Trước đó, vào ngày 25/6, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã gửi công văn yêu cầu Trường Đại học Luật Hà Nội báo cáo khẩn trương về quá trình tuyển sinh, đào tạo đối với nghiên cứu sinh Vương Tấn Việt. Công văn này được đóng dấu hỏa tốc, thể hiện mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Điều này đặt ra câu hỏi về việc tại sao phía trường vẫn chưa có phản hồi chính thức sau gần 2 tháng nhận được yêu cầu từ Bộ.
Tuyên bố về tính hợp lệ của quá trình đào tạo
Đáng chú ý, cùng ngày 25/6, Trường Đại học Luật Hà Nội đã phát đi thông cáo tuyên bố quá trình tuyển sinh, học tập, nghiên cứu và cấp bằng đối với trường hợp ông Vương Tấn Việt là đúng quy định. Ông Tô Văn Hòa, từng là Chủ tịch Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ của ông Vương Tấn Việt, cũng lên tiếng bảo vệ. Ông Hòa khẳng định ông Việt đủ điều kiện để học thẳng lên tiến sĩ và việc công nhận trình độ tiến sĩ đều được hội đồng đánh giá thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các bước theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
‘Có thể truy cứu trách nhiệm hình sự’
Quy định pháp luật về sử dụng văn bằng giả
Tại Việt Nam, hành vi sử dụng văn bằng giả, chứng chỉ giáo dục giả mạo có thể bị xử lý theo hai hình thức: xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Luật sư Phùng Thanh Sơn, Giám đốc Công ty Luật Thế Giới Luật Pháp, trong cuộc trao đổi với BBC News Tiếng Việt ngày 13/8, đã nhấn mạnh rằng hành vi vi phạm pháp luật sẽ bị truy cứu trách nhiệm theo pháp luật tại thời điểm hành vi được thực hiện.
Cụ thể, năm 2013, Chính phủ ban hành Nghị định số 138/2013 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục. Theo Khoản 3 Điều 16 của nghị định này, hành vi mua bán, sử dụng văn bằng, chứng chỉ giả có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng. Tuy nhiên, đến năm 2021, nghị định này đã được thay thế bởi Nghị định số 04/2021, trong đó không còn quy định cụ thể mức phạt cho hành vi này.
Khả năng truy cứu trách nhiệm hình sự
Ngoài xử phạt hành chính, người sử dụng văn bằng giả còn có thể đối mặt với truy cứu trách nhiệm hình sự. Điều 341 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) quy định về Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức. Mức phạt cho tội danh này có thể từ phạt tiền đến án tù lên đến 7 năm.
Luật sư Nguyễn Danh Huế, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Hừng Đông, trong cuộc trao đổi với báo Công Thương, đã nhận định rằng cơ quan chức năng có thể truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông Vương Tấn Việt. Ông Huế cho rằng tội danh rõ ràng nhất có thể áp dụng là tội làm giả tài liệu, con dấu của cơ quan, tổ chức.
Quá trình điều tra và xác minh
Theo Luật sư Huế, cơ quan chức năng sẽ tiến hành điều tra để xác minh vai trò của ông Vương Tấn Việt trong việc sử dụng bằng cấp giả. Có thể ông là người đặt hàng, đồng phạm, giúp sức hoặc chủ mưu trong việc làm giả bằng cấp.
Trong trường hợp bằng cấp mà ông Vương Tấn Việt sử dụng là bằng giả nhưng phôi thật, chữ ký thật, cơ quan điều tra sẽ tiến hành giám định kỹ lưỡng. Nếu kết quả giám định xác nhận đây là bằng giả nhưng có yếu tố thật, cơ quan điều tra có thể mở rộng điều tra và khởi tố những người liên quan khác về các tội danh như lạm quyền, giả mạo trong công tác.
Lời kết
Vụ việc liên quan đến bằng cấp của Thượng tọa Thích Chân Quang (Vương Tấn Việt) đã và đang gây ra nhiều tranh cãi trong dư luận. Từ việc không có tên trong danh sách thi tốt nghiệp bổ túc văn hóa cấp ba năm 1989, đến quá trình học tập và nhận bằng tiến sĩ trong thời gian ngắn kỷ lục, tất cả đều đặt ra nhiều câu hỏi cần được làm rõ.
Trường Đại học Luật Hà Nội, nơi cấp bằng tiến sĩ cho ông Vương Tấn Việt, cần có trách nhiệm giải trình rõ ràng và minh bạch về quy trình tuyển sinh, đào tạo và cấp bằng. Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần sớm có kết luận chính thức về tính hợp pháp của các văn bằng mà ông Việt đã sử dụng.
Vụ việc này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân ông Vương Tấn Việt mà còn đặt ra vấn đề về tính nghiêm minh trong quản lý giáo dục đại học tại Việt Nam. Nó cũng là một bài học về tầm quan trọng của việc kiểm tra, xác minh kỹ lưỡng hồ sơ học vấn trong quá trình tuyển sinh và đào tạo.
Cuối cùng, dù kết quả điều tra và xử lý có như thế nào, vụ việc này cũng đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng sử dụng bằng cấp giả trong xã hội. Nó đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng trong việc kiểm soát và xử lý các trường hợp vi phạm, nhằm bảo đảm tính công bằng và minh bạch trong lĩnh vực giáo dục.